Бюллетень Калмыцкого научного центра РАН
Миф о рождении Гесера в мир (сравнительный анализ с текстом «Рамаяны» и биографией Будды)
Digital object identifier
10.22162/2587-6503-2020-2-14-78-99
Аннотация
Во всех главах монгольского «Гесера» присутствует мотив рождения героя , структура которого включает несколько сюжетных элементов: Хормуста ради спасения живых существ отправляет на землю одного из своих сыновей; на земле у подножия «обо» совершается предсказание о рождении Гесера; о непорочном зачатии и о необычном рождении героя. На основе подобных элементов выстроен сюжет рождения героя и в тибетском «Гесере». Сходство содержания мотива рождения героя в тибетском и монгольском эпических сказаниях о Гесере не вызывает сомнения, но вместе с тем есть и заметные различия. В этих эпических текстах присутствуют общие для богатырских сказаний мотивы бездетных престарелых родителей, выспрашивание ребенка у божества, непорочное зачатие и необычное рождение героя. По такой же схеме выстроен мотив рождения героя в индийской «Рамаяне», но содержательная часть имеет свою отличную специфику. При анализе текста биографии Будды выясняется, что мотив рождения Будды также выстроен на вышеуказанных элементах. В данной статье дан сравнительный анализ содержательной части мотива рождения героя в монгольском «Гесере», тибетском «Гесере», индийской «Рамаяне» и в биографии Будды Шакьямуни.
Полный текст:
78-99Литература
Дамринжав 1997 — Балжаан Дамринжав. Алдуузай мэргэн. Үрэмч: Жинжааны ардын хэвлэлийн хороо, 1997.
Дамринжав 2006 — Балжаан Дамринжав. Ойрадын баатарлаг үлгэрийн судлал. Бээжин: Үндэстний хэвлэлийн хороо, 2006.
Замлин сенчиний… 1959 — Замлин сенчиний намтар оршив / Ринчений хэвлэлд бэлтгэсэн. Улаанбаатар: БНМАУ-ын Шинжлэхүй ухаан ба дээд боловсролын хүрээлэнгийн хэвлэл, 1959.
Монгол Ганжуур, 47 — Монгол «Ганжуур»-ын 47-р боть буюу «Элдэв билиг барамид»-ын «Цадигийг тэргүүлэн өгүүлэхүй» нэрт сударт бий. Хуудасны дугаар хоёр зуун гучин зургаа, дээд.
Монгол Ганжуур, 61 — Монгол «Ганжуур»-ын 61-р боть буюу «Элдэв»-ын судрын хоёрдугаар ботийн «Хутагт ахуй ихэд цэнгэсэн нэрт их хөлгөн судар», хуудасны дугаар нэгээс далан зургаа хүртэл.
Парчин 1972 — Парчин М. Данихүрэл // Аман зохиол судлал. Улаанбаатар: Шинжлэх ухааны академийн хэвлэх үйлдвэр, 1972. Х. 196–201.
Ринчиндорж 2007 — Ринчиндорж нар. Монгол баатарлаг туулийн чуулган. 2-р боть. Бээжин: Үндэстний хэвлэлийн хороо, 2007.
Хайссиг 1988 — Хайссиг В. Оршил // Алтан галба хаан. Хайлаар: Өвөр Монголын соёлын хэвлэлийн хороо, 1988.
Цэцэнбат 2015 — Цэцэнбат. «Гэсэрийн тууж» дахь бурхны зарлигийн учир // Дундад улсын монгол судлал. 2015. № 3. Х. 71–76.
斯钦巴图 2014 — 斯钦巴图：《北京木刻本〈格斯尔〉与佛传关系 论》， 《民族艺术》2014年第4期（总第120期），第102-109 页。李连荣著 — 李连荣著:《格萨尔学刍论》，北京：藏学出版社，第27 页。
海希西著、赵振全译 1984 — 海希西著、赵振全译：《从岩石里诞生 和对山的崇拜》，中国社会科学院少数民族文学研究所编：《民 族文学译丛》第二集史诗专辑（二），北京，1984年，第164–181 页，（内部编印）。
王沂暖、华甲翻译 1981 — 王沂暖、华甲翻译：《格萨尔王传（贵德 分章本）》第1页，甘肃人民出版社，1981年。
石泰安著，耿昇译，陈庆英校订2005 — 石泰安著，耿昇译，陈庆英校 订：《西藏史诗和说唱艺》，北京：中国藏学出版社，2005年，第 566-568页。
蚁垤著，季羡林译 2016 —【印度】蚁垤著，季羡林译：《罗摩衍那》, 第一卷《童年篇》，长春：吉林出版集团股份有限公司，2016 年，第 47 页。
谢尤涅克留多夫著，徐昌汉、高文风、张积智译 1991 — 谢尤涅克留 多夫著，徐昌汉、高文风、张积智译：《蒙古人民的英雄史诗》， 呼和浩特：内蒙古大学出版社， 1991年，第172页。
Дамринжав 2006 — Балжаан Дамринжав. Ойрадын баатарлаг үлгэрийн судлал. Бээжин: Үндэстний хэвлэлийн хороо, 2006.
Замлин сенчиний… 1959 — Замлин сенчиний намтар оршив / Ринчений хэвлэлд бэлтгэсэн. Улаанбаатар: БНМАУ-ын Шинжлэхүй ухаан ба дээд боловсролын хүрээлэнгийн хэвлэл, 1959.
Монгол Ганжуур, 47 — Монгол «Ганжуур»-ын 47-р боть буюу «Элдэв билиг барамид»-ын «Цадигийг тэргүүлэн өгүүлэхүй» нэрт сударт бий. Хуудасны дугаар хоёр зуун гучин зургаа, дээд.
Монгол Ганжуур, 61 — Монгол «Ганжуур»-ын 61-р боть буюу «Элдэв»-ын судрын хоёрдугаар ботийн «Хутагт ахуй ихэд цэнгэсэн нэрт их хөлгөн судар», хуудасны дугаар нэгээс далан зургаа хүртэл.
Парчин 1972 — Парчин М. Данихүрэл // Аман зохиол судлал. Улаанбаатар: Шинжлэх ухааны академийн хэвлэх үйлдвэр, 1972. Х. 196–201.
Ринчиндорж 2007 — Ринчиндорж нар. Монгол баатарлаг туулийн чуулган. 2-р боть. Бээжин: Үндэстний хэвлэлийн хороо, 2007.
Хайссиг 1988 — Хайссиг В. Оршил // Алтан галба хаан. Хайлаар: Өвөр Монголын соёлын хэвлэлийн хороо, 1988.
Цэцэнбат 2015 — Цэцэнбат. «Гэсэрийн тууж» дахь бурхны зарлигийн учир // Дундад улсын монгол судлал. 2015. № 3. Х. 71–76.
斯钦巴图 2014 — 斯钦巴图：《北京木刻本〈格斯尔〉与佛传关系 论》， 《民族艺术》2014年第4期（总第120期），第102-109 页。李连荣著 — 李连荣著:《格萨尔学刍论》，北京：藏学出版社，第27 页。
海希西著、赵振全译 1984 — 海希西著、赵振全译：《从岩石里诞生 和对山的崇拜》，中国社会科学院少数民族文学研究所编：《民 族文学译丛》第二集史诗专辑（二），北京，1984年，第164–181 页，（内部编印）。
王沂暖、华甲翻译 1981 — 王沂暖、华甲翻译：《格萨尔王传（贵德 分章本）》第1页，甘肃人民出版社，1981年。
石泰安著，耿昇译，陈庆英校订2005 — 石泰安著，耿昇译，陈庆英校 订：《西藏史诗和说唱艺》，北京：中国藏学出版社，2005年，第 566-568页。
蚁垤著，季羡林译 2016 —【印度】蚁垤著，季羡林译：《罗摩衍那》, 第一卷《童年篇》，长春：吉林出版集团股份有限公司，2016 年，第 47 页。
谢尤涅克留多夫著，徐昌汉、高文风、张积智译 1991 — 谢尤涅克留 多夫著，徐昌汉、高文风、张积智译：《蒙古人民的英雄史诗》， 呼和浩特：内蒙古大学出版社， 1991年，第172页。
Ссылки
- На текущий момент ссылки отсутствуют.
(c) 2020 Калмыцкий научный центр РАН; Цеценбат, Хабунова Е. Э.