Что означает термин «үтү дүрийн хүн»?
Digital object identifier
Аннотация
В статье анализируются происхождение и смысл понятия «урт дурын хүн», которое обычно переводится на русский язык выражением «люди длинной воли». Сопоставляя различные переводы и интерпретации этого термина с данными по социальной структуре средневекового монгольского общества, автор приходит к выводу, что в действительности речь идет о дүрийн хүн — представителях старой родовой знати, после покорения Чингис-хану лишившихся прежних своих привилегий и новых должностей. Автор предлагает заменить устоявшееся в монгольской историографии выражение «люди длинной воли» (урт дурын хүн) термином «дүрийн хүн».
Полный текст:
5-17Литература
Билгүүдэй Г. Монголын нууц товчооны орос орчуулгын тухай // Монголын нууц товчоо зохиолын гадаад орчуулгын асуудалд эрдэм шинжилгээний бага хурлын илтгэл эмхтгэл. Улаанбаатар, 2006.
Владимирцов Б. Я. Общественный строй монголов. Монгольский кочевой феодализм. Л.: Изд-во АН СССР, 1934. 223 с.
Гонгор Д. Халх товчоон. II. Улаанбаатар: Шинжлэх ухааны Академийн хэвлэл, 1978. 396 т.
Гумилев Л. Н. Поиски вымышленного царства. М.: Изд-во «Ин-т ДИ-ДИК», 1997. 480 с.
Далай Ч. Их Монгол улс. Улаанбаатар: Шинжлэх ухааны хэвлэлийн Эрдэм компани, 1994. 258 т.
Далай Ч. Урт дурын хүн. Өвөр Монголын Нийгмийн шинжлэх ухаан. Хөх хот: Өвөр Монголын Нийгмийн шинжлэх ухаан, 1989. № 1.
Жанчив Ё., Бямбацогт Ц. Нангиад монгол «Хуа-и и-юи» толь. Улаанбаатар: Улаанбаатар хэвлэлийн газар, 2003. 155 т.
Ишжамц Н. Монголд нэгдсэн төр улс байгуулагдаж, феодализм бүрэлдэн тогтсон нь. Улаанбаатар: Шинжлэх Ухааны Академийн хэвлэл, 1974. 178 т.
Кафаров П. И. Старинное Монгольское сказание о Чингис-хане // Труды членов Российской духовной миссии в Пекине. T. IV. СПб.: Тип. В. Безобразова, 1866. 261 с.
Козин С. А. Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. под названием Моngгоl-un niuča tobčiyan. Юань чао би ши // Монгольский обыденный изборник. Т. I. М.; Л.: Изд-во Акад. наук АН СССР, 1941. 611 с.
Монгол улсын түүх. Улаанбаатар: Монсудар хэвлэлийн газар, 2003. 2 боть. 412 т.
Монголын нууц товчоо. Их Мянгадай Иринчиний сэргээлт. Хөх хот: Өвөр Монголын Ардын хэвлэлийн хороо, 1987. 287 т.
Монголын нууц товчоо. Монголын нууц товчооны эхийг шинээр хөрвүүлж буулгаж, тайлбар хийсэн Ш. Чоймаа. Улаанбаатар: Болор судар хэвлэлийн газар, 2006. 291 т.
Монголын нууц товчоо. Худам (язгуур эртний) монгол бичгээр Монгол бичиг, утга судлалын үүднээс Шанжмятавын Гаадамбын төсөөлөн нягталж сэргээсэн сийрүүлэг эх, тайлбар. Улаанбаатар: Армийн хэвлэх үйлдвэр, 1990. 422 т.
Монголын нууц товчоо. Хуучин монгол хэлнээс одоогийн монгол бичгийн хэлээр Цэндийн Дамдинсүрэн орчуулав. Улаанбаатар: Улсын хэвлэх үйлдвэр, 1947. 280 т.
Монголын нууц товчоон–сийрүүлэл тайлбар. Элдэндэй, Ардаажав тайлбарлав. Хайлаар: Өвөр Монголын хүмүүжлийн хэвлэлийн хороо, 1986. 1044 т.
Нацагдорж Ш. Монголын феодализмын үндсэн замнал. Улаанбаатар: Улсын хэвлэлийн газар, 1978. 435 т.
Нацагдорж Ш. Чингис хааны цадиг. Улаанбаатар: Соёмбо хэвлэлийн газар, 1991. 334 т.
Панкратов Б. И. «Юань-чао би-ши» и первое полное русское издание текста и перевода этого памятника. (Рец. на «Сокровенное сказание» С. А. Козина). Страны и народы Востока. Вып. XXIX. Борис Иванович Панкратов. Монголистика, синология, буддология. СПб.: Центр «Петербург. Востоковед.», 1998, 332 с.
Хятад-Монгол толь. Хөх хот: Өвөр Монголын Ардын хэвлэлийн хороо. 1999. 2240 т.
Цэрэнсодном Д. Монголын нууц товчоо. Эрдэм шинжилгээний орчуулга тайлбар. Улаанбаатар: Мөнхийн үсэг хэвлэлийн газар, 2000. 386 т.
Mongol bisa (The Secret history of the Mongols) by Yu Wonsu Seoul. Seoul: Sakyejul Publishing, 2004. 551 p.
Rachewiltz I. Index to The Secret History of the Mongols. Bloomington: Indiana University publication, 1972. 347 p.
The Secret History of the Mongols for the first time Done into English out of the Original Tongue and Provided with an Exegetical commentary by Francis Woodman Cleaves. Vol. I. Massachusetts, London: Harvard University Press, 1982. 277 p.
The Secret History of the Mongols. A Mongolian Epic Chronicle of the thirteenth century. Translated with a Historical and Philological commentary by Igor de Rachewiltz. Vol. I. Leiden-Boston: Brill, 2006. 642 p.
The Secret History of the Mongols. The life and times of Chinggis khan. Translated, edited and with an Introduction by Urgunge Onon. London and New York: Routledge Curzon Press, 2005. 298 p.
Владимирцов Б. Я. Общественный строй монголов. Монгольский кочевой феодализм. Л.: Изд-во АН СССР, 1934. 223 с.
Гонгор Д. Халх товчоон. II. Улаанбаатар: Шинжлэх ухааны Академийн хэвлэл, 1978. 396 т.
Гумилев Л. Н. Поиски вымышленного царства. М.: Изд-во «Ин-т ДИ-ДИК», 1997. 480 с.
Далай Ч. Их Монгол улс. Улаанбаатар: Шинжлэх ухааны хэвлэлийн Эрдэм компани, 1994. 258 т.
Далай Ч. Урт дурын хүн. Өвөр Монголын Нийгмийн шинжлэх ухаан. Хөх хот: Өвөр Монголын Нийгмийн шинжлэх ухаан, 1989. № 1.
Жанчив Ё., Бямбацогт Ц. Нангиад монгол «Хуа-и и-юи» толь. Улаанбаатар: Улаанбаатар хэвлэлийн газар, 2003. 155 т.
Ишжамц Н. Монголд нэгдсэн төр улс байгуулагдаж, феодализм бүрэлдэн тогтсон нь. Улаанбаатар: Шинжлэх Ухааны Академийн хэвлэл, 1974. 178 т.
Кафаров П. И. Старинное Монгольское сказание о Чингис-хане // Труды членов Российской духовной миссии в Пекине. T. IV. СПб.: Тип. В. Безобразова, 1866. 261 с.
Козин С. А. Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. под названием Моngгоl-un niuča tobčiyan. Юань чао би ши // Монгольский обыденный изборник. Т. I. М.; Л.: Изд-во Акад. наук АН СССР, 1941. 611 с.
Монгол улсын түүх. Улаанбаатар: Монсудар хэвлэлийн газар, 2003. 2 боть. 412 т.
Монголын нууц товчоо. Их Мянгадай Иринчиний сэргээлт. Хөх хот: Өвөр Монголын Ардын хэвлэлийн хороо, 1987. 287 т.
Монголын нууц товчоо. Монголын нууц товчооны эхийг шинээр хөрвүүлж буулгаж, тайлбар хийсэн Ш. Чоймаа. Улаанбаатар: Болор судар хэвлэлийн газар, 2006. 291 т.
Монголын нууц товчоо. Худам (язгуур эртний) монгол бичгээр Монгол бичиг, утга судлалын үүднээс Шанжмятавын Гаадамбын төсөөлөн нягталж сэргээсэн сийрүүлэг эх, тайлбар. Улаанбаатар: Армийн хэвлэх үйлдвэр, 1990. 422 т.
Монголын нууц товчоо. Хуучин монгол хэлнээс одоогийн монгол бичгийн хэлээр Цэндийн Дамдинсүрэн орчуулав. Улаанбаатар: Улсын хэвлэх үйлдвэр, 1947. 280 т.
Монголын нууц товчоон–сийрүүлэл тайлбар. Элдэндэй, Ардаажав тайлбарлав. Хайлаар: Өвөр Монголын хүмүүжлийн хэвлэлийн хороо, 1986. 1044 т.
Нацагдорж Ш. Монголын феодализмын үндсэн замнал. Улаанбаатар: Улсын хэвлэлийн газар, 1978. 435 т.
Нацагдорж Ш. Чингис хааны цадиг. Улаанбаатар: Соёмбо хэвлэлийн газар, 1991. 334 т.
Панкратов Б. И. «Юань-чао би-ши» и первое полное русское издание текста и перевода этого памятника. (Рец. на «Сокровенное сказание» С. А. Козина). Страны и народы Востока. Вып. XXIX. Борис Иванович Панкратов. Монголистика, синология, буддология. СПб.: Центр «Петербург. Востоковед.», 1998, 332 с.
Хятад-Монгол толь. Хөх хот: Өвөр Монголын Ардын хэвлэлийн хороо. 1999. 2240 т.
Цэрэнсодном Д. Монголын нууц товчоо. Эрдэм шинжилгээний орчуулга тайлбар. Улаанбаатар: Мөнхийн үсэг хэвлэлийн газар, 2000. 386 т.
Mongol bisa (The Secret history of the Mongols) by Yu Wonsu Seoul. Seoul: Sakyejul Publishing, 2004. 551 p.
Rachewiltz I. Index to The Secret History of the Mongols. Bloomington: Indiana University publication, 1972. 347 p.
The Secret History of the Mongols for the first time Done into English out of the Original Tongue and Provided with an Exegetical commentary by Francis Woodman Cleaves. Vol. I. Massachusetts, London: Harvard University Press, 1982. 277 p.
The Secret History of the Mongols. A Mongolian Epic Chronicle of the thirteenth century. Translated with a Historical and Philological commentary by Igor de Rachewiltz. Vol. I. Leiden-Boston: Brill, 2006. 642 p.
The Secret History of the Mongols. The life and times of Chinggis khan. Translated, edited and with an Introduction by Urgunge Onon. London and New York: Routledge Curzon Press, 2005. 298 p.
Ссылки
- На текущий момент ссылки отсутствуют.